Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει οδηγηθεί την τελευταία δεκαετία σε μια ραγδαία μεταβολή της μορφής του θεσμικού πλαισίου, μέσα στο οποίο λειτουργεί, αλλά και του ανταγωνιστικού του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, στη σημερινή χρονική συγκυρία που αποδεικνύεται ολοένα και πιο δυσχερής, συνολικά για τον κόσμο της εργασίας, και στη δεδομένη παγκοσμίως αναδυόμενη ψηφιακή τάση (digital banking) εντάσσεται η έναρξη λειτουργίας των ηλεκτρονικών τραπεζικών καταστημάτων των 4 ελληνικών συστημικών Τραπεζών.
Η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε το περασμένο έτος την έναρξη 3 e-branches στους Αμπελοκήπους, στο Χαλάνδρι και στα Σπάτα.
Η Eurobank, επίσης, είχε ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία αντίστοιχου καταστήματός της, ενώ η Εθνική Τράπεζα, ήδη από το 2011, είχε παρουσιάσει στην Ελλάδα ένα πρωτοποριακό -για τα τραπεζικά δεδομένα- ηλεκτρονικό κατάστημα.
Χάρη στο νέο αυτό μοντέλο, πλήρως αυτοματοποιημένου ηλεκτρονικού καταστήματος, τόσο οι ιδιώτες όσο και οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν συναλλαγές με ασφάλεια, ταχύτητα και ευκολία.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του ωραρίου λειτουργίας των e-branches, υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό, στο οποίο οι πελάτες μπορούν να απευθύνονται για οποιαδήποτε απορία, να ενημερώνονται για τις παρεχόμενες υπηρεσίες, καθώς και να εκπαιδεύονται στη χρήση των μηχανημάτων και των ψηφιακών υπηρεσιών της Τράπεζας.
Το 2015 αποτελεί έτος ορόσημο για τις ελληνικές Τράπεζες, καθώς, λόγω των κεφαλαιακών ελέγχων, αυξήθηκαν οι τραπεζικές υπηρεσίες, μέσω διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου, με επακόλουθο τη στροφή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην περαιτέρω αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
Άλλωστε, οι νέες τεχνολογίες αποτελούν πηγή σταθερών εσόδων, παρέχουν τη δυνατότητα μείωσης του λειτουργικού κόστους, ενώ οι Τράπεζες επιθυμούν να αναπτύξουν μια πιο ηλεκτρονική… σχέση με τους πελάτες τους.
Η επένδυση στις νέες τεχνολογίες για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών συμβαδίζει και με την υλοποίηση της δέσμευσης που έχουν αναλάβει οι Τράπεζες για δραστική συρρίκνωση των καταστημάτων και του προσωπικού τους μέχρι τα τέλη του 2018.
Μέσω του μετασχηματισμού των καταστημάτων και της αναδιαμόρφωσης των τραπεζικών δικτύων, οι Τράπεζες επιδιώκουν τη μείωση του λειτουργικού τους κόστους κατά 20%.
Έτσι, προβλέπεται να προχωρήσουν σε κλείσιμο ως και 225 καταστημάτων την επόμενη διετία, περιορίζοντας τα σημεία πρόσβασης για τους καταναλωτές.
Και, όπως πολλοί οικονομολόγοι έχουν επισημάνει, τα μετρητά και η διαχείρηση των μετρητών... κοστίζουν.
Μετά τον «ψηφιακό αναλφαβητισμό» δεκαετιών, η χώρα μας «τρέχει» πλέον με ρυθμούς σταθερά ανοδικούς, αλλά ένα από τα προβλήματα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι Τράπεζες, είναι η περιορισμένη εξοικείωση των Ελλήνων με τις νέες τεχνολογίες.
Παρ’ όλα αυτά, η διείσδυση του internet banking στην ελληνική αγορά είναι περιορισμένη σε σύγκριση με την Ευρώπη, καθώς διαμορφώνεται περίπου στο 16%, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 50%. Πολύ μεγαλύτερος είναι ο ρυθμός αύξησης της διείσδυσης του mobile banking, ωστόσο, τα ποσοστά παραμένουν αποθαρρυντικά, δεδομένου ότι μόνο ένας στους τέσσερις συνδρομητές internet banking χρησιμοποιεί σήμερα το κινητό του τηλέφωνο για τραπεζικές συναλλαγές.
Η Ελλάδα, εξάλλου, υστερεί σε θέματα ψηφιακής τεχνολογίας, αφού κατατάσσεται στην 26η θέση ανάμεσα σε 28 ευρωπαϊκά κράτη στη χρήση ψηφιακών συναλλαγών και στην 81η στον κόσμο.
Ειδικότερα, ως προς τη χρήση του digital banking, ενδεικτική είναι έρευνα που πραγματοποίησε η αρμόδια υπηρεσία του Business Insider για την καλύτερη απεικόνιση των νέων αυτών δεδομένων.
Στην έρευνα συμμετείχαν 1.500 άτομα, ηλικίας 18-34, στα οποία τέθηκαν ερωτήσεις σχετικές με το digital banking.
Η έρευνα οδήγησε σε μια έκθεση αποτελεσμάτων με τίτλο «Η ψηφιακή διακοπή της παραδοσιακής τραπεζικής», που επιχειρεί να προβλέψει το μέλλον των παραδοσιακών Τραπεζών, σε έναν κόσμο σταδιακά κυριαρχούμενο από την τεχνολογία.
Βάσει των πορισμάτων της διαπιστώθηκε ότι, πρώτον, όσες Τράπεζες δεν αντιδράσουν γρήγορα στο νέο διαμορφούμενο ψηφιακό περιβάλλον, κινδυνεύουν να απωλέσουν την επαφή με τους πελάτες τους, με αποτέλεσμα την ανάγκη περαιτέρω εμπορευματοποίησης των τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Δεύτερον, τα smartphones θα γίνουν το κύριο τραπεζικό κανάλι: ο χρήστης θα μπορεί να έχει πρόσβαση στο smartphone του ανά πάσα ώρα, στο οποίο θα βρίσκονται συγκεντρωμένα όλα τα δεδομένα που χρειάζεται για τις συναλλαγές του.
Τέλος, τα τραπεζικά καταστήματα δε θα έχουν πια αντικείμενο εργασίας.
Η μείωση των επισκέψεων σε ένα κατάστημα και το αυξημένο κόστος ανά συναλλαγή, θα σημάνουν σταδιακά την κατάρρευσή τους στην παραδοσιακή τους μορφή.
Επιπρόσθετα, οι τραπεζικές εργασίες περνούν πλέον από την ανάθεση έργου σε τρίτους, στην αυτοματοποίηση, με επακόλουθο να απαξιώνεται το ήδη διαθέσιμο δυναμικό των εργαζομένων, να απορρυθμίζονται οι εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από διαχρονικές κλαδικές συμβάσεις, ενώ έχει ήδη εκκινήσει η «συζήτηση» περί υποβάθμισης της ποιότητας εξυπηρέτησης των πελατών μέσω των ηλεκτρονικών καταστημάτων.
Τα νέα καταστήματα σύγχρονης τραπεζικής εμπειρίας στελεχώνονται από προσωπικό, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τραπεζοϋπαλλήλους, που δεν αμείβονται, όπως οι μόνιμοι τραπεζοϋπάλληλοι, αλλά απασχολούνται άλλοι με εξάμηνες συμβάσεις και άλλοι με συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Με την έλευση του e-branching, ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος μείωσης του προσωπικού στις τράπεζες: μεσούσης της ύφεσης, και καθώς δε διαφαίνονται εύκολες λύσεις στον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας, οι προοπτικές της τραπεζικής απασχόλησης δείχνουν εύλογα αβέβαιες.
Η μετεξέλιξη του τραπεζικού συστήματος και οι όποιες συνέπειες δρομολογηθούν στις θέσεις εργασίας προδιαγράφονται ήδη από τις εξελίξεις, όπως έχει καταγραφεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η Deutsche Bank στη Γερμανία έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να καταργήσει στο άμεσο μέλλον περίπου 200 από τα συνολικά 700 καταστήματα που διατηρεί στη χώρα.
Η διαφοροποίηση του επιχειρησιακού μοντέλου σημαίνει ότι στα πλάνα της επιχείρησης είναι η πρόσληψη 1.500 εργαζομένων στο ΙΤ & Technology, αλλά την ίδια στιγμή θα απολυθούν 3.500 εργαζόμενοι από το δίκτυο των καταστημάτων.
Επιπλέον, η ισπανική Santander κλείνει 450 καταστήματα, που αντιστοιχούν στο 13% του δικτύου της, αναθεωρώντας το επιχειρηματικό της μοντέλο και μετατρέποντάς το σε... περισσότερο digital.
Οι τάσεις που διαμορφώνονται διεθνώς, αναγκάζουν και τις ελληνικές τράπεζες να αντιμετωπίσουν μια νέα πραγματικότητα με ισχυρές ανταγωνιστικές πιέσεις από μη τραπεζικές εταιρείες.
Παράλληλα, το δίκτυο καταστημάτων, όπως το ξέρουμε σήμερα, θα πάψει να αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή για την προσέλκυση και διατήρηση νέας πελατείας.
Ως συνέπεια, οι ανάγκες και η σύνθεση του ανθρώπινου δυναμικού θα μεταβληθούν ριζικά.
Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών καταστημάτων και ο ολοένα αναπτυσσόμενος ψηφιακός κόσμος δημιουργούν περιβάλλον υπερσυγκέντρωσης κερδών και εξουσίας στις Τράπεζες, αλλά και συνθήκες ελέγχου των προσωπικών δεδομένων των πελατών.
Με τη συγκέντρωση των χρημάτων, που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος, να αποτελεί τον απώτερο σκοπό της ανάπτυξης του ψηφιακού τραπεζικού περιβάλλοντος.
Τα επόμενα χρόνια αναμένονται εξελίξεις στις Τράπεζες, οι οποίες καλούνται να αποκτήσουν μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε να προσαρμοστούν στον κόσμο του αύριο.
Το σίγουρο είναι ότι σε ένα ηλεκτρονικό κατάστημα ο πελάτης-επισκέπτης θα μπορεί πλέον να απολαύσει τον καφέ του, ενώ συγχρόνως θα λαμβάνει πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο από τις οθόνες των ηλεκτρονικών καταστημάτων, εμπειρία καθ’ όλα πρωτόγνωρη...
Βασιλική Μελέτη
Τραπεζικός, Υπ. Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Ms University of Strasbourg
Πέτρος Βαρβιτσιώτης
Τραπεζικός, Ms Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
MSc University of Leicester, UK" Κάνοντας Like στο Facebook ενημερώνεστε άμεσα για τα νέα άρθρα -->